Շտեմարան բաժնի նյութերը։

ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Նոր բառարան հայ դպրոցականների համար

Եթե սխալվես ու Հայոց լեզուն դնես պատյանի մեջ, այլևս չես կարող հանել և ոչ էլ ստեղծել նորը

Հայոց լեզուն Սասունցի Դավթի զենքն ու զրահն է

Ես իմ հայերեն լեզուն եմ ուզում

Լա’վ, էսքա՞ն էլ օտարամոլ ու քաղքենի

Գավարիտյե պա ռուսսկի

Եթե որևէ հայ չի խոսում հայերեն, պետք է ստանա իր արդար պատիժը

Ոչ մի առատության եղջյուր հայի համար չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Ձերբազատվենք օտարաբանություններից ու գրենք պարզապես հայերեն

Ինչո՞ւ հայոց լեզուն մղվեց երկրորդ պլան

Հայաստանում՝ ՀԱՅԵՐԵ՛Ն։

ԱՆՀԵՏԱՁԳԵԼԻ ՊԱՀԱՆՋ

Ռազմական բառարաններ

Հայաստանին պետք չեն ռուսական դպրոցներ․ ՌԴ-ն հարմար պահ է ընտրել, փորձում է օգտվել փխրուն իրավիճակից

Հայաստանում 1 ռուսական դպրոցի դիմաց՝ 50 հայկական դպրոց Ռուսաստանում․ ի՞նչ կարծիքի եք, պարոն Լավրով

Երեխային զրկել վաղ տարիքում իր մայրենի լեզուն ստեղծագործաբար յուրացնելու հնարավորությունից, նշանակում է հիմքից խարխլել իմացության պատվանդանը

Երկիրը ներսից փլուզելու համար նախևառաջ պետք է անլրջացնել, աղավաղել լեզուն

Հայ դպրոցականը մագաղաթներ վերծանող ծրագիր է ստեղծել

Ոչ մի առատության եղջյուր չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Միայն մայրենի լեզվով յուրացրած կրթությունը կարող է ամենալավ դաստիարակչական նշանակությունն ունենալ

Վահան Թեքեյան «Տաղ հայերեն լեզվին»

Կրթական բարեփոխումներ․ թող հին մեռելները իրենց տեղը զիջեն նոր մեռելներին/ Արփի Ոսկանյան

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

Սամվել Մուրադյան՝ «Եթե մենք մեր ներքին ճակատամարտը տանուլ տանք, դրսում հաստատ պարտվելու ենք»

Third-Generation Armenian-American Uses Song to Help Teach Armenian

My First Armenian Songbook to Serve as a Cross-Cultural Bridge and Learning Tool for Children Growing Up with English and Armenian

LOS ANGELES—Dr. Karenn Chutjian Presti, University of California, Los Angeles (UCLA) Herb Alpert School faculty member who teaches Italian, German, French, Spanish, and English lyric diction and introduction to Armenian Music, is raising her own young children in four languages.

She credits her success largely to song. “A large part of each day is dedicated to language exposure through song, play, and literature. Songs are especially effective in teaching vocabulary and pronunciation, so I developed the translations in My First Armenian Songbook to serve as a cross-cultural bridge and learning tool for children growing up with English and Armenian.” When asked which language is her children’s strongest, she laughs, “They prefer Armenian. It’s probably because I talk too much.”

Շարունակությունը

Երբ տնտեսությունը զարգացնելուն խանգարում է հայերենը

Եթե նկատի առնենք պատմական այն բացառիկ, ծանր իրադրությունը, որի մեջ Մաշտոցը կարողացավ արթնացնել հայ ժողովրդի ազգային գիտակցությունը, եւ նրա այդ գործը համեմատենք Պիպինոսի եւ նրա զինակից Զիգֆրիդի գործունեության հետ, որ նրանք արին գերմանական ժողովրդի համար, այս վերջինները «խեղճ թզուկներ» կերեւան մտքի այդ հսկայի համեմատությամբ:

Մարկվարտ

Հրանտ Բագրատյանն ինձ հունից հանեց: Հանգիստ իմ գործով էի զբաղված, ու մեկ էլ աչքովս ընկավ նրա ֆեյսբուքյան գրառումն Արմենիայի (Հայաստանի) եւ արմեներենի (հայերենի) մասին: Անկեղծ ասեմ` կարդալ սկսեցի հաճույքով, որովհետեւ ինձ համար իսկական հայտնություն էր Բագրատյանին լեզվաբանության ոլորտում տեսնելը: Բայց երբ հասա գրառման այն մասին, որտեղ նա հայերենի մասին խոսում է այնպես, ինչպես իրեն հաջորդած վարչապետների մասին (պոլի փետ, կոշիկի ձախ թայ եւ այլն), հաճելի զգացումներս փոխվեցին զայրույթի:

Շարունակությունը

Հայոց լեզվի մասնագետը պատասխանել է Հրանտ Բագրատյանին

ԵՊՀ, Հայ բանասիրության ֆակուլտետի, հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ բ.գ.դ., պրոֆեսոր Յուրի Ավետիսյանը պատասխանել է նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանի՝ հայոց լեզվի վերաբերյալ գրառմանը

Կարելի է նաև չարձագանքել ոչ մասնագետի անմասնագիտական փորձին: Բայց ձախողված փորձը մեզանում բազմանալու վատ հատկություն ունի:

Տնտեսագետ չեմ: Բայց անպայման տպավորությունը ունեմ, որ Հրանտ Բագրատյանը իր ուրույն տեղն ունի մեր տնտեսագիտական մտքի և առհասարակ տնտեսական քաղաքականության մշակման մեջ:

Քաղաքականությունն էլ, ցավոք, իր հերթին ունի բնավորության ուրույն որակներ. երբեմն հրապարակից վտարում — մոռացության է մատնում իր գործի մեջ նաև որակ ունեցողին:

Շարունակությունը

Գրական հերոսին նվիրված առաջին հայերեն կայքը

Օրեր առաջ բացվել է Շերլոք Հոլմսի մասին առաջին և միակ հայերեն կայքը՝ holmes.am, որտեղ ցանկացած մարդ կարող է անվճար և առանց գրանցվելու ընթերցել հայերեն թարգմանությամբ ավելի քան 34 պատմվածք, 3 վիպակ և 14 գիրք Շերլոք Հոլմսի մասին, իսկ նրանցից շատերը՝ ոչ միայն կարդալ, այլև լսել: Այն իր տեսակի մեջ միակ հայերեն կայքն է՝ նվիրված որևէ գրական հերոսի, և առաջինն է՝ դետեկտիվ գրականության վերաբերյալ:

«Իրատեսի» զրուցակիցը holmes.am կայքի հիմնադիր ՀԱՅԿ ԱՓՐԻԿՅԱՆՆ է։ Շարունակությունը

Հայերեն իմացող հայ ընտանիքը

Կիևի հայերենի դասընթացների ուսանողները ջերմորեն շնորհավորում են իրենց համակուրսեցիներ Անատոլի Աղասյանին և Ռուզաննա Համբարձումյանին, նրանց լավագույն և ամենացանկալի օրվա՝ ամուսնության առթիվ։

Ռուզաննան և Անատոլին ծանոթացել էին հայերենի դասընթացներում` հինգ տարի առաջ, և այն սերն ու հետաքրքրությունը, որ ունեին հայերենի նկատմամբ, դարձավ նրանց Մեծ սիրո հիմնաղբյուրը։

Տարիների ընթացքում փխրուն, նուրբ և զգայուն հարաբերությունները վերածվեցին այն զգացմունքին, որն անհնարին էր դարձնում սիրելիի անգամ մեկ օրվա բացակայությունը։

Թե´ Ռուզաննան, և թե´ Անատոլին երախտագիտությամբ են հիշում այն տարիները, երբ գալիս էին հայերենի դասընթացներին, նրանց հիշողություններն ինձ նույնպես ջերմացնում են իրենց անմիջականությամբ և անկեղծությամբ։ Եվ ակամայից սկսում եմ խորհել, որն է ավելի կարևոր արդյունքն իմ աշխատանքում ՝ Սփյուռքում հայերենի իմացությունը, թե հայ ընտանիքի ստեղծումը․․․ Միանշանակ՝ հայերեն իմացող հայ ընտանիքը։

Նորաստեղծ հայկական ընտանիքին ցանկանում ենք հաջողությունների տեղատարափ, անսահման սեր և երջանկություն։ Եվ ինչպես որ նրանք խոստացան, սպասում եմ ապագա բալիկներին կիրակնօրյա դպրոցում։

Ռուզաննա Մարտիրոսյան

Աղբյուրը` hayernaysor.am

Ի Խնդիր Արեւմտահայերէնի Պահպանման…

ԱՐԱ ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ

Վերջերս յաճախ կը գրուի արեւմտահայերէնի նահանջի մասին: Այս յօդուածով չեմ ուզեր Շահնուր «հոտիլ», բայց նահանջը առկայ է ամէն քայլափոխի: Ցեղասպանութենէն ետք մեր մեծագոյն մարտահրաւէրը եղաւ մեծնալ հայ, մնալ հայ. եւ քանի որ Արեւմտեան Հայաստանը ա՛լ անցած էր պատմութեան, մեր մտաւորական թէ ղեկավար մարմինները ամէն ճիգ թափեցին պահպանելու լեզուն իր ամէնէն մաքուր եւ ջինջ երանգներով: Այս բոլորին մէջ մեծ դեր խաղաց մամուլը, որ սրբութեան նման մտաւ տարագիր բոլոր ընտանեկան յարկերէն ներս: Այսօր հաւաքականօրէն երկու դժբախտութեանց առջեւ կը գտնուինք: Նախ այն, որ օտար բառեր փոխարինած են հայերէնը շատ մը պարագաներու, հակառակ անոր որ սփիւռքի արեւմտահայ մամուլը հայաստանեան մամուլին չափ տակաւին չէ այլասերած, երկրորդ` մամուլը փոխարինուած է համակարգչային լուրերով, ուր հայ տարեցը առհասարակ չ՛այցելեր, իսկ երիտասարդն ալ կը բաւարարուի օտար աղբիւրներ կարդալով: Հայ մամուլը լուրերու աղբիւր մը չէր միայն, այլ «ուսուցիչ» էր: Այսօր մամուլը առհասարակ, դժբախտաբար, ուրիշ իրականութիւն մը կը պարզէ: Արեւմտահայերէնի դասաւանդումը մնացած է հայկական վարժարաններու ուսերուն: Դժբախտաբար հոն ալ որակաւոր ուսուցիչի պակասը կայ, իսկ շատեր ալ զոհ կը  դառնան առեւտրական հաշիւներու, քանի որ դպրոցը այդ հնոցը չէ ալ, այլ դարձած է նիւթապաշտ մարդոց քմահաճոյքին առարկան: Արեւմտեան այս ափերուն հայ ուսուցիչին հետ կը վարուինք` իբրեւ տան գետինը փռուած գորգի մը. կը կոխկռտենք վրան ու կ՛անցնինք` մոռնալով տարիներու անոր վաստակն ու նուիրումը: Դարձեա՛լ Շահնուրի խօսքերով` «Մեղայ Արարատին»: Շարունակությունը

“Армянин должен думать, мыслить на армянском… Если это не так, значит что-то в нас меняется…”

Газете армян России «Еркрамас» исполнилось 20 лет. На протяжении двух десятилетий ее бессменным редактором является Тигран Тавадьян. На заре 90-х патриотически настроенный  студент Кубанского Медицинского института, собрав вокруг себя пару-тройку единомышленников, решил издавать армянскую газету. Ему и в голову тогда не могло прийти, что этот почин круто изменит всю его жизнь. Впрочем, предоставим слово самому «юбиляру». Շարունակությունը

Cambridge University Professor conducts research on Salmast dialect

Asbarez – In collaboration with Salmast Heritage Association (SHA), Cambridge Professor of Linguistics, Bert Vaux, conducted a week-long research project on the dialect of Salmast, also believed to be the language of Historic Armenia.

The SHA identified nine Salmasttsi speakers of the dialect, arranged for appropriate space and technological support for interviews, and recorded individual and group sessions. The research subjects were from Haftvan, Mahlam, Sarna, Payajuke, and Akhtkhan. Dr. Vaux studied phonetic as well as written vocabulary words and sentences, and recorded the variations between regional definitions and pronunciations. The totality of the information they shared was qualified as “priceless,” as native speakers of the dialect are aging and not easily accessible. Most importantly, the week-long field work on the Salmast dialect showed that many of the words and definitions brought to light by the nine Salmasttsi interviewees are not found in Muradyan’s dictionary, the foremost authority on Armenian dialects. Շարունակությունը

Լեզվի հարցը ամենախոցելի հարցն է

Մշակույթի աշխարհում

Հայաստանի կառավարությունում աշխատելիս թեև գիտության և մշակույթի հարցերը իմ անմիջական ղեկավարման ոլորտում չեն եղել, սակայն ներքին անդիմադրելի մղումով մշտապես օժանդակել եմ գիտության և մշակույթի գործիչներին:

Այն տարիներին տարօրինակ «հետևողական» ընտրությամբ մշակույթի, գիտության, կրթության, լուսավորության բնագավառները տնօրինում էին բավական ժրաջան, պատվասեր, համեստ, ազնիվ պետական գործիչներ, ովքեր սակայն, իրազեկությամբ, գոնե նախասիրություններով ոչ միայն շատ հեռու էին վերոհիշյալ ոլորտներից, այլև լավ պատկերացում չունեին այդ արժեքների մասին, նաև մայրենի լեզվին չտիրապետելու պատճառով, ինչպես օրինակ Լարիսա Ստեփանյանն ու Ռեմա Սվետլովան: Իսկ թե ինչո՛վ էր պայմանավորված նման ընտրությունը` այսօր այդ հարցի բացատրությունը ես ունեմ: Շարունակությունը

Լեզվի պետական տեսչությունը չի կարող երկրին փող բերել, դրա համար լուծարում են. Հովիկ Չարխչյան

Կառավարությունը մտադիր է մինչև տարեվերջ լուծարել Կրթության և գիտության նախարարության Լեզվի պետական տեսչությունը:

Նախարարության աշխատակազմում որպես առանձնացված ստորաբաժանում գործող Լեզվի պետական տեսչության հնարավոր լուծարումը մտահոգել է գրականագետ Հովիկ Չարխչյանին: Գրականագետը Լեզվի պետական տեսչությունը լուծարողներին նախ մեկ պատմական փաստ է հիշեցնում: Սկսած Առաջին հանրապետության կազմավորումից և հաջորդած տարիներին Հայաստանի իշխանությունների ուշադրությունը մշտապես սևեռված է եղել հայոց լեզվի վրա: Իսկ այն մարդիկ, որոնք այսօր որոշել են Լեզի տեսչությունը լուծարել, նրանք կա՛մ պատմություն չգիտեն, կա՛մ տեղյակ չեն` ինչ նշանակություն ունի լեզվի արժեքը: Շարունակությունը