Կրթական համակարգ բաժնի նյութերը։

ԱՐԱ ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ

Վերջերս յաճախ կը գրուի արեւմտահայերէնի նահանջի մասին: Այս յօդուածով չեմ ուզեր Շահնուր «հոտիլ», բայց նահանջը առկայ է ամէն քայլափոխի: Ցեղասպանութենէն ետք մեր մեծագոյն մարտահրաւէրը եղաւ մեծնալ հայ, մնալ հայ. եւ քանի որ Արեւմտեան Հայաստանը ա՛լ անցած էր պատմութեան, մեր մտաւորական թէ ղեկավար մարմինները ամէն ճիգ թափեցին պահպանելու լեզուն իր ամէնէն մաքուր եւ ջինջ երանգներով: Այս բոլորին մէջ մեծ դեր խաղաց մամուլը, որ սրբութեան նման մտաւ տարագիր բոլոր ընտանեկան յարկերէն ներս: Այսօր հաւաքականօրէն երկու դժբախտութեանց առջեւ կը գտնուինք: Նախ այն, որ օտար բառեր փոխարինած են հայերէնը շատ մը պարագաներու, հակառակ անոր որ սփիւռքի արեւմտահայ մամուլը հայաստանեան մամուլին չափ տակաւին չէ այլասերած, երկրորդ` մամուլը փոխարինուած է համակարգչային լուրերով, ուր հայ տարեցը առհասարակ չ՛այցելեր, իսկ երիտասարդն ալ կը բաւարարուի օտար աղբիւրներ կարդալով: Հայ մամուլը լուրերու աղբիւր մը չէր միայն, այլ «ուսուցիչ» էր: Այսօր մամուլը առհասարակ, դժբախտաբար, ուրիշ իրականութիւն մը կը պարզէ: Արեւմտահայերէնի դասաւանդումը մնացած է հայկական վարժարաններու ուսերուն: Դժբախտաբար հոն ալ որակաւոր ուսուցիչի պակասը կայ, իսկ շատեր ալ զոհ կը  դառնան առեւտրական հաշիւներու, քանի որ դպրոցը այդ հնոցը չէ ալ, այլ դարձած է նիւթապաշտ մարդոց քմահաճոյքին առարկան: Արեւմտեան այս ափերուն հայ ուսուցիչին հետ կը վարուինք` իբրեւ տան գետինը փռուած գորգի մը. կը կոխկռտենք վրան ու կ՛անցնինք` մոռնալով տարիներու անոր վաստակն ու նուիրումը: Դարձեա՛լ Շահնուրի խօսքերով` «Մեղայ Արարատին»: Շարունակությունը →

Газете армян России «Еркрамас» исполнилось 20 лет. На протяжении двух десятилетий ее бессменным редактором является Тигран Тавадьян. На заре 90-х патриотически настроенный  студент Кубанского Медицинского института, собрав вокруг себя пару-тройку единомышленников, решил издавать армянскую газету. Ему и в голову тогда не могло прийти, что этот почин круто изменит всю его жизнь. Впрочем, предоставим слово самому «юбиляру». Շարունակությունը →

Մշակույթի աշխարհում

Հայաստանի կառավարությունում աշխատելիս թեև գիտության և մշակույթի հարցերը իմ անմիջական ղեկավարման ոլորտում չեն եղել, սակայն ներքին անդիմադրելի մղումով մշտապես օժանդակել եմ գիտության և մշակույթի գործիչներին:

Այն տարիներին տարօրինակ «հետևողական» ընտրությամբ մշակույթի, գիտության, կրթության, լուսավորության բնագավառները տնօրինում էին բավական ժրաջան, պատվասեր, համեստ, ազնիվ պետական գործիչներ, ովքեր սակայն, իրազեկությամբ, գոնե նախասիրություններով ոչ միայն շատ հեռու էին վերոհիշյալ ոլորտներից, այլև լավ պատկերացում չունեին այդ արժեքների մասին, նաև մայրենի լեզվին չտիրապետելու պատճառով, ինչպես օրինակ Լարիսա Ստեփանյանն ու Ռեմա Սվետլովան: Իսկ թե ինչո՛վ էր պայմանավորված նման ընտրությունը` այսօր այդ հարցի բացատրությունը ես ունեմ: Շարունակությունը →

Учебники, предназначенные для школ Армении, все чаще вызывают нарекания. И если на глаза родителей, чьи дети получают по этим учебникам образование, попадают откровенные ляпы, огрехи и информационные неточности, то специалисты отмечают серьезные упущения, связанные в первую очередь с языком учебников. Речь идет о нашем родном армянском языке, на котором написаны не только учебники по языку и литературе, но и по остальным гуманитарным и естественным дисциплинам, преподаваемым в средней и высшей школах республики. Շարունակությունը →

«Վերջին 23 տարիներու ընթացքին, միայն Գալիֆորնիոյ մէջ, փակուած է 21 օրաթերթ, շաբաթաթերթ եւ ամսագիր»,- այս մասին  Արեւելք»” href=”http://www.arevelk.am”>«Արեւելք»-ին յայտնեց ամերիկահայ գրող Յովսէփ Նալպանտեան, ընդգծելով որ իրավիճակը շատ տարբեր չէ հայկական դպրոցներու պարագային եւս, ուր «վերջին 7 տարիներուն՝ 2 դպրոց եւ մէկ դպրոցի երկրորդական բաժին փակուած են, ամենօրեայ դպրոցները կորսնցուցած են իրենց աշակերտութեան թիւին 30-35 տոկոսը», նշելով, որ ամբողջ Ամերիկայի տարածքին հայկական դպրոցներու մէջ, հայ ուսանողներու թիւը, ընդամէնը աշակերտութեան թիւին 2 տոկոսն է եւ շեշտեց, որ «ամերիկահայութիւնը այսօր ծանր վիճակը մէջ է:

Մեր զրուցակիցը միւս կողմէն խօսելով թուրք-ամերիկեան յարաբերութիւններուն մասին, նշեց, որ Թուրքիա, վերջին 20-25 տարիներուն, Իսրայէլէն վերջ, Միջին Արեւելքի երկրորդ երկիրը դարձած է. նշեց, թէ ան որպէս ՆԱԹՕ-ի հիմնական երկրորդ ռազմական ուժ՝ Ամերիկայի ձախ թեւը կը համարուի, մինչ  Իսրայէլը՝ աջը: Ան յայտնեց նաեւ, թէ թուրքերը ինչպիսի մեծ ջանք կը թափեն իրենց քաղաքականութեան բարելաւման նպատակով, մինչ հայութիւնը որպէս ազգ եւ պետութիւն շատ տկար է այս հարցով յառաջխաղացք կատարելու: «2013-էն մինչեւ 2015 թուականները, 2.5 տարուան մէջ, թրքական լոպիիզմը, աւելի քան 300 միլիոն տոլար ծախսած է Ամերիկայի մէջ, ի շահ թրքական քաղաքականութեան, սակայն մենք, նոյնիսկ անոր 5 տոկոսը չենք կրնար ծախսել»:   Շարունակությունը →

«10 տարի ետք պիտի չ՛ըսենք այլեւս, որ փակուելու վտանգին տակ եղող հայկական դպրոցներ կան, որովհետեւ անոնք փակուած պիտի ըլլան»,-«Արեւելք»-ին յայտնեց Մելգոնեան վարժարանի նախկին սան, բազմավաստակ կրթական մշակ՝ Վարդգէս Գուրուեան:

Խօսելով Մելգոնեան հաստատութեան կատարած պատմական կարեւոր դերին ու անոր փակման անհիմն պատճառներու մասին, Գուրուեան ընդգծեց, որ Մելգոնեան եղբայրներու ժառանգը՝ հայ ազգին, եղած է  մեր թագաւորներուն եւ թագուհիներուն տուածէն շատ աւելի: «Այդ հարստութիւնը ամբողջութեամբ տուին ՀԲԸՄ-ին, որպէսզի Մելգոնեանը պահուի սերունդէ սերունդ, յաւիտեանս յաւիտենից»: Ան յայտնեց, որ մեր ժողովուրդի պատմութեան մէջ ամենամեծ նուիրատուներու կողմէ հիմնադրուած Մելգոնեան վարժարանը հիմնուելէն 80 տարիներ անց փակուեցաւ անհիմն պատճառներով: «Ոչ մէկ լուրջ պատճառ կար այդ դպրոցը փակելու: Բարեգործականի Լոս Անճելըսի վերին մարմինը պատրուակներ տուաւ, որուն համար մենք հրապարակային վիճաբանութիւն-ասուլիս առաջարկեցինք՝ Մելգոնեանի փակման հարցը քննարկելու համար, սակայն անոնք մերժեցին»,-ըսաւ Գուրուեան, նշելով, որ Բարեգործականի տնօրէն՝ պարոն Սեդրակեանին այս կապակցութեամբ իր յղած բոլորը նամակները մնացած են անպատասխան: Շարունակությունը →

Ուշադրութեամբ երկու անգամ լսեցի երէկ քու տուած մամուլի ասուլիսդ Երեւանի մէջ: Մանրամասնօրէն պիտի չանդրադառնամ անոր մէջ հնչած քանի մը բացայայտ խեղաթիւրումներուն, ինչպէս

— Հ. Բ. Ը. Մ.ի եկամուտներուն պակսիլը կը բացատրես աշխարհի տնտեսական կացութեամբ, մասնաւորաբար՝ տոկոսներու ցածր չափերով, քար մըն ալ կը նետես բարերարներուն պարտէզը, փոխանակ ինքնաքննադատութիւն կատարելով եզրակացնելու, թէ բարերարները վերջին տարիներուն չեն փափաքիր գումարներ կամ ունեցուածք նուիրել կամ կտակել Հ. Բ. Ը. Մ.ին, քանի որ քու ղեկավարած կառոյցի Կեդրոնական Վարչական Ժողով ըսուածը ԿՈՊՏՕՐԷՆ ԿԸ ԽԱԽՏԷ ՆՈՒԻՐԱՏՈՒՆԵՐՈՒՆ ԿԱՄՔԸ, ինչպէս օրինակ, Մելգոնեան եղբայրներուն կտակը: Բարերարներու կամքը չկատարելու բարոյական թէ իրաւական որեւէ իրաւունք չունի՛ս դուն, իբրեւ թէ իրաւաբանդ, եւ քու 16 ԿՎԺական 16 ընկերներդ, որոնցմէ երկուքը քովդ նստած, գլուխները կը շարժէին ի նշան քու նետած եւ … չբռնածներուդ հաւանութեան: Շարունակությունը →