Զրույցներ լեզվի մասին բաժնի նյութերը։

ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Նոր բառարան հայ դպրոցականների համար

Եթե սխալվես ու Հայոց լեզուն դնես պատյանի մեջ, այլևս չես կարող հանել և ոչ էլ ստեղծել նորը

Հայոց լեզուն Սասունցի Դավթի զենքն ու զրահն է

Ես իմ հայերեն լեզուն եմ ուզում

Լա’վ, էսքա՞ն էլ օտարամոլ ու քաղքենի

Գավարիտյե պա ռուսսկի

Եթե որևէ հայ չի խոսում հայերեն, պետք է ստանա իր արդար պատիժը

Ոչ մի առատության եղջյուր հայի համար չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Ձերբազատվենք օտարաբանություններից ու գրենք պարզապես հայերեն

Ինչո՞ւ հայոց լեզուն մղվեց երկրորդ պլան

Հայաստանում՝ ՀԱՅԵՐԵ՛Ն։

ԱՆՀԵՏԱՁԳԵԼԻ ՊԱՀԱՆՋ

Ռազմական բառարաններ

Հայաստանին պետք չեն ռուսական դպրոցներ․ ՌԴ-ն հարմար պահ է ընտրել, փորձում է օգտվել փխրուն իրավիճակից

Հայաստանում 1 ռուսական դպրոցի դիմաց՝ 50 հայկական դպրոց Ռուսաստանում․ ի՞նչ կարծիքի եք, պարոն Լավրով

Երեխային զրկել վաղ տարիքում իր մայրենի լեզուն ստեղծագործաբար յուրացնելու հնարավորությունից, նշանակում է հիմքից խարխլել իմացության պատվանդանը

Երկիրը ներսից փլուզելու համար նախևառաջ պետք է անլրջացնել, աղավաղել լեզուն

Հայ դպրոցականը մագաղաթներ վերծանող ծրագիր է ստեղծել

Ոչ մի առատության եղջյուր չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Միայն մայրենի լեզվով յուրացրած կրթությունը կարող է ամենալավ դաստիարակչական նշանակությունն ունենալ

Վահան Թեքեյան «Տաղ հայերեն լեզվին»

Կրթական բարեփոխումներ․ թող հին մեռելները իրենց տեղը զիջեն նոր մեռելներին/ Արփի Ոսկանյան

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

Սամվել Մուրադյան՝ «Եթե մենք մեր ներքին ճակատամարտը տանուլ տանք, դրսում հաստատ պարտվելու ենք»

Լեզուն հոգեբանություն է

Եվ դա անհերքելի է…

—         Դու ո՞վ ես, որ ինձ վրա խոսես (եթե փորձես առարկել):

—         Ի՞նչ ես առաջս կտրել, արագացրո՛ւ (եթե փորձես մի փոքր հապաղել):

—         Էս է, ուզում ես վերցրու, ուզում ես` չէ (եթե խնդրես, որ խանութում քեզ փտած միրգ չտան):

—         Չես ուզում քեզ հրեն, տաքսիով գնա (եթե բողոքես տրանսպորտային հրմշտոցից):

—         Փող չունես, տաքսի մի՛ նստիր (եթե քառասուն կոպեկի փոխարեն մի ռուբլի չտաս):

Եվ զարմանալին այն է, որ հանդուրժում ենք այս «դուախոսությունը», որը եթե վիրավորելու նպատակ էլ չի հետապնդում, ապա նվաստացուցիչ է թե՛ խոսակցի, և թե՛ ավելի շատ` խոսողի համար, որովհետև անմիջապես երևան է հանում նրա գռեհիկ էությունը:

Հիրավի լեզուն հոգեբանություն է;

Շարունակությունը

Մեր լեզուն. նվիրվում է Մայրենի լեզվի տոնին

Պատմություն, ասույթներ, բանաստեղծություններ, հղումներ
Նյութը հավաքեցին՝ Գսպոյան Աննա, Հարությունյան Լիլիթ
Խմբագրեց՝ Սոնա Արսենյան 2013թ.
Նվիրվում է Մայրենի լեզվի տոնին

Շարունակությունը

Байрон об армянском языке

Bayron-ob-armyanskom

Աշխարհում չկա ավելի վատթարագույն բան, քան պաշտոն ու դիրք ձեռք բերելու համար մայրենին մոռանալը

Արտաշեսի թագադրությունից շատ առաջ այս մեծ երկրամասում ստեղծվել էր մի ինքնակոչ թագավորություն: Հայքում Հայք էր ստեղծվել, բայց ստեղծողը տերությունը կոչել էր իր անունով` Զարդմանոսի թագավորություն: Զարդմանոսը թագադրել էր ինքն իրեն: Հայ Երվանդունիներից տարբերվելու համար իր արքունիքի լեզուն դարձրել էր պարթևերենը: Եթե հունարեն կամ չինարեն իմանար, տերության լեզուն կդարձներ հունարենը կամ չինարենը: Բայց նա միայն պարթևերեն գիտեր: Երիտասարդ հասակում մի քիչ խոսում էր հայերեն, բայց հետո համառորեն չխոսեց և երբ մոտեցավ հիսունին` գլխի ընկավ, որ հայերենը կատարելապես մոռացել է: Հարևան պետությունները չճանաչեցին նրա թագն ու իշխանությունը: Իսկ Պարթևաց աշխարհում զարմացան, թե այս հայը ուրիշ բան չունե՞ր անելու, որ մոռացավ մայրենին և պարթևերենով է խոսում ու մտածում, չլինի՞ թե աչք է տնկել Պարթևաց աշխարհին:

Շարունակությունը

Հայոց լեզուն — Քո սխալը — Կենտրոն 2013

Հոգևոր Հայաստան

Հատված Վահան Տերյանի համանուն հոդվածից

 

Ի՞նչ է կամենում նա «Հայաստան» ասելով: Ի՞նչ է նշանակում այդ բառը նրա շուրթերին:

Եթե ենթադրելու լինենք նույն «ազգի կուլտուրական ապագան», պետք է ենթադրենք այդ բուրժուական ինտելիգենցիայի մեջ որոշ ազգային կուլտուրական գունավորում, ազգային կուլտուրական որոշ գաղափարներ, որոշ ձգտում, մինչդեռ ամենից առաջ եւ վճռական կերպով փաստերը ժխտում են մի այսպիսի ազգային ոգու գոյությունը մեր բուրժուական ինտելիգենցիայի ծոցում:

Ընդհակառակը, ինչպես հայ բուրժուազիան, այնպես եւ նրան մշտապես հարազատ, ավելի լավ է ասել՝ հոգեհարազատ հայազգի ինտելիգենցիան իր ամենախոշոր ու ամենագործոն մասով ապազգայնացած է:

Դա մի անժխտելի փաստ է:

Շարունակությունը

Լեզուն կուլտուրայի ամենաճիշտ ու անսխալական նշանացույցն է

Հատվածներ Վահան Տերյանի «Մեր գրականության գալիք օրը» հոդվածից

Լեզուն կուլտուրայի ամենազորեղ մղիչն է, մարդու ամենահավատարիմ ու անդավաճան մխիթարիչն ու սփոփիչը – անխոս բնության, անբարբառ տիեզերքի առջև:

Եթե լեզուն, ասում է Մաքս Մյուլլերը[1], բնության ստեղծագործությունն է, ապա դա բնության ամբողջ ստեղծագործությունը պսակող մի հրաշալիք է, որ պահպանված է եղել մարդու համար, եթե դա մարդկային ստեղծագործության արդյունք է, ապա նա բարձրացնում է ու հասցնում մարդուն աստվածային աստիճանի, եթե աստծո պարգև է` ապա դա նրա ամենամեծ ու ամենաթանկագին պարգևն է… Ամենահին դարերից սկսած խոսքը եղել է հիացումի առարկա մարդկանց համար: Ո՛չ արտաքին աշխարհը կամ բնությունը, ո՛չ մարդու ներքին աշխարհը չեն հարուցել այնքան խոր զմայլանք ու զարմանք, որքան լեզուն: Եվ դրա համար է, որ դարերից ի վեր ժողովուրդը առանձին մի հավատ ունի դեպի խոսքը: Խոսքը դարձել է հավատալիք, պաշտամունքի առարկա: Խոսքի զորությունը ահեղ է, անքննելի և ամենակարող` ժողովրդի աչքում մինչև մեր օրերը: Խոսքը կենդանի շունչ է համարվում – ոգի, զորություն կախարդական: Դեռ 1812թ., ասում է պրոֆեսոր Բոդուեն դե Կուրտենեն, մի ֆրանսիացի, որ Նապոլեոնի հետ ընկել էր Մոսկվա, հավատացնում էր հետո իր հայրենակիցներին, որ Ռուսաստանում այնպիսի խիստ սառնամանիք է լինում, որ խոսքերը շրթունքներից դուրս են թռչում, բայց մինչև լսողի ականջը չեն հասնում` որովհետև ճանապարհին սառչում են:

Լեզուն կուլտուրայի ամենաճիշտ ու անսխալական նշանացույցն է:

Շարունակությունը

Ես ճանաչում եմ քեզ. Դու այն անառակ որդին ես, որ երբեք հետ չի գալու

The Tower of Babel' by Pieter Brueghel the Elder, 1563.

«9-րդ հրաշալիք», 432, 2008թ., ՎԱՍ» Վաչագան Ա. Սարգսյանի ֆեյսբուքյան էջից

«ԵՍ ՃԱՆԱՉՈՒՄ ԵՄ ՔԵԶ»

Ես քեզ շա՛տ վաղուց եմ ճանաչում. հայ ժողովրդի ծննդյան օրվանից ի վեր: Երբ Հայկն իր որդիներին արգելեց գնալ բաբելոնյան աշտարակի շինարարությանը մասնակցելու, դու ծպտյալ գնացիր: Ես այսօր կխոսեմ քո էության, բնավորության միայն մի կողմի մասին՝ աստվածատուր քո լեզվի նկատմամբ քո ունեցած վերաբերմունքի մասին: Դու հունախոս էիր, հետո թրքախոս, պարսկախոս, ռուսախոս, անգլիախոս: Այսօր էլ դու հայախոս ու հայամտած չես: Դու այսօր էլ բանսարկություն կգրեիր Չարենցի դեմ՝ նշելով, որ նա ազգայնամոլ է՝ սիրում է իր լեզուն ու հայրենիքը: Կգրեիր Շիրազի դեմ, Րաֆֆու դեմ, Աբովյանի դեմ, Կողբացու դեմ, Հայկի դեմ: Եվ գրո՜ւմ ես՝ առնվազն ինքդ քեզ համար, քո մեջ:

Ես ճանաչում եմ քեզ: Դու այսօր քո անկախ պետության մեջ, քո մայրաքաղաքի սրտում ստեղծում ես արձանախումբ՝ նվիրված «Տղամարդիկ» կինոնկարին (սա հիանալի է), սակայն այդ արձանախումբը դնում ես մի պատվանդանի վրա, որի վրա ոչ մի հայերեն տառ չկա. դու ուղղակի չես զգում, թե որքան ծիծաղելի և որքան ողբերգական է դա և որքան զավեշտալի են քո պատճառաբանությունները:

Շարունակությունը

Մատենադարանը (մաս III)

Դոնալդ Էրվին Կնութը Մեսրոպ Մաշտոցի հուշարձանի մոտ

Մեր ձեռագրերի մասին խոսելիս` չի կարելի մոռանալ և նրանց կազմը, որ երբեմն հասնում է վիրտուոզ վարպետության: Ձեռագրերը մեծ մասամբ կաշեկազմ են, բայց կան նաև ոսկերիչների գործեր, որոնք ապացուցում են, թե միջին դարերում ի՛նչ նրբության են հասել մեր ոսկերիչները. այնքա՛ն հմտություն, ճաշակ և բովանդակություն կա նրանց գործերում և միաժամանակ այնքա՛ն հարուստ են այդ արծաթե կազմերն իրենց ճարմանդներով, կոճակներով, փակերով, որ դարձյալ վկայում են, թե որքա՛ն թանկ բան է համարվել գիրքը մեր նախնիների համար, որ նրանց դրել են պատյանների մեջ, թանկագին բարձր արվեստով շինած պատյանների մեջ: Ճիշտ է, այդպիսի պատյան ունեցող գրքերը շատ են, բայց այնքա՛ն լավ են պահպանվել, որ կարծես երեկ են դուրս եկել վարպետի ձեռի տակից և հիացնում ու զարմացնում են տեսնողին:

Բացի այս ամենը` մեր Մատենադարանի ձեռագրերը, պատմիչների ձեռագրերը ունեն նաև մի առանձնահատկություն, որը օտարների կարծիքով, կազմում է մեր ձեռագրերի մեծ առավելությունը ուրիշ ազգերի ձեռագիր-պատմությունների համեմատությամբ: Բանն այն է, որ մեր պատմիչները (մեծ ու փոքր), որոնց թիվը հասնում է մոտ ութսունի, չեն սահմանափակվել միայն հայ ժողովրդով և նրա կյանքով:

Շարունակությունը

Մատենադարանը (մաս II)

Մի այլ ունևոր իր ունեցածը կտակում է, որ ինչ գնով էլ լինի ձեռք բերեն գերի տարված և օտար շուկաներում վաճառվող հայ ձեռագիր-գրքերը:

Իսկ Կիրակոս Գանձակեցին ասում է, թե երբ Հուլավու խանը Էրզրումը գրավեց փոքրասիական սելջուկներից` շուկայում թափված էին հայ ձեռագրերը, և հայ իշխանները դրանք գնելով, ազատում էին և վերադարձնում իրենց տերերին` վանքերին:

Հիշատակարաններում պատմված է, թե ինչպես պարսիկները, այնպես էլ մոնղոլները սկզբում, չիմանալով գրքի արժեքը, վառում, ոչնչացնում էին, հետագայում, սակայն, երբ նկատում են, որ հայերը մեծ գումարներ են տալիս ձեռագրերին, սկսում են պարբերաբար հարձակումներ գործել հայ վանքերի և եկեղեցիների վրա և հափշտակել այնտեղ եղած ձեռագրերը` մեծ գնով ետ տալու համար:

Եվ սրանք եզակի փաստեր չեն, հիշատակարանները լիքն են դրանցով. միաժամանակ այդ փաստերը հասարակ հիշատակություններ չեն. դրանք ոչ միայն վկայում, այլև խորհրդանշում են այն անհուն, անձնազոհության հասնող սերը, որ ունեցել են հայ մարդիկ դեպի գիրքը, դեպի գրականությունը` շրջապատող խավարի բարբարոսության մեջ:

Շարունակությունը