Զրույցներ լեզվի մասին բաժնի նյութերը։

ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Նոր բառարան հայ դպրոցականների համար

Եթե սխալվես ու Հայոց լեզուն դնես պատյանի մեջ, այլևս չես կարող հանել և ոչ էլ ստեղծել նորը

Հայոց լեզուն Սասունցի Դավթի զենքն ու զրահն է

Ես իմ հայերեն լեզուն եմ ուզում

Լա’վ, էսքա՞ն էլ օտարամոլ ու քաղքենի

Գավարիտյե պա ռուսսկի

Եթե որևէ հայ չի խոսում հայերեն, պետք է ստանա իր արդար պատիժը

Ոչ մի առատության եղջյուր հայի համար չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Ձերբազատվենք օտարաբանություններից ու գրենք պարզապես հայերեն

Ինչո՞ւ հայոց լեզուն մղվեց երկրորդ պլան

Հայաստանում՝ ՀԱՅԵՐԵ՛Ն։

ԱՆՀԵՏԱՁԳԵԼԻ ՊԱՀԱՆՋ

Ռազմական բառարաններ

Հայաստանին պետք չեն ռուսական դպրոցներ․ ՌԴ-ն հարմար պահ է ընտրել, փորձում է օգտվել փխրուն իրավիճակից

Հայաստանում 1 ռուսական դպրոցի դիմաց՝ 50 հայկական դպրոց Ռուսաստանում․ ի՞նչ կարծիքի եք, պարոն Լավրով

Երեխային զրկել վաղ տարիքում իր մայրենի լեզուն ստեղծագործաբար յուրացնելու հնարավորությունից, նշանակում է հիմքից խարխլել իմացության պատվանդանը

Երկիրը ներսից փլուզելու համար նախևառաջ պետք է անլրջացնել, աղավաղել լեզուն

Հայ դպրոցականը մագաղաթներ վերծանող ծրագիր է ստեղծել

Ոչ մի առատության եղջյուր չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին

Միայն մայրենի լեզվով յուրացրած կրթությունը կարող է ամենալավ դաստիարակչական նշանակությունն ունենալ

Վահան Թեքեյան «Տաղ հայերեն լեզվին»

Կրթական բարեփոխումներ․ թող հին մեռելները իրենց տեղը զիջեն նոր մեռելներին/ Արփի Ոսկանյան

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտը մերժում և անընդունելի է համարում նոր չափորոշիչները

Սամվել Մուրադյան՝ «Եթե մենք մեր ներքին ճակատամարտը տանուլ տանք, դրսում հաստատ պարտվելու ենք»

Հայը, կորցնելով իր լեզուն, կդադարեր ապրել իբրև առանձին ազգ

— Պարո՛ւյր,-գոչեց նա,-ձեր մեջ սառել է հայկական արյունը, դուք մեր հայրենիքի համար կորած մարդ եք: Ձեզ պատմում են այն թշվառությունները, որ պատահել են մեր աշխարհում, և դուք սառնասրռությամբ լսում եք: Դուք փոխվել եք, դուք շատ եք փոխվել: Դուք, որ մի քանի օր առաջ ձեր պերճախոսությամբ հիացրիք ամբողջ Աթենքը, դուք այժմ շատ վատ եք խոսում այն լեզվով, որով խոսում էիք մի ժամանակ ձեր ծնողների հետ: Հելլենամոլությունը ձեր մեջ այն աստիճան զարգացել է, որ դուք փոխել եք մինչև անգամ ձեր անունը: Ձեզ ձեր հայրենիքում Պարույր էին կոչում, իսկ այստեղ կոչվում եք Պրոերեսիոս:
Հռետորը զգացվեցավ: Երիտասարդը շարունակեց;
— Ես իրավունք եմ համարում հանդիմանել ձեզ, Պարույր, թեև տարիքով և դիրքով դուք շատ մեծ եք ինձանից: Բայց մի՛ մոռացեք, որ դուք ևս այն երիտասարդներից մեկն էիք, որոնք գիտության առաքելության անունով թողեցիք հայերնիքը, որոնք ուխտեցին մեր Սահակն հեր և Մեսրոպի առջև` գնալ, աշխարհե աշխարհ պտտել և, գիտության պաշար հավաքելով, հետո վերադառնալ, հայրենիքը լուսավորել: … Այժմ հիշյալ երիտասարդները` լսելով մեր աշխարհի աղետները, մասամբ վերադարձել են հայրենիքը, մնացածներն ևս շտապում են գնալ: Նրանք տանում են իրենց հետ մի նոր զենք Հայաստանը փրկելու, և դա է լուսավորությունը:

ՏԱՌԱՍԽԱԼ ԱՐՀԵՍՏԱՎՈՐՆԵՐ

Ըսեք կաղաչեմ:
Եթե ձեր պլուզի գոտին սխալ կոճկված ըլլա, կքանտի՞ք, կուղղի՞ք, թե ոչ:
Եթե շալվարի ձագը պատառիկ մը կախ ըլլա, ուղղել կուտա՞ք դերձակին, թե ոչ:
Եթե ձեզի Գասպար կանչեն, կդառնա՞ք թե` ներողություն, անունս Վասակ է:
Կամ` հարգելի տիկիններ, ինչո՞ւ մենակ մնալուն պես կհանեք պորտմենի հայելին ու կուղղեք սխալ մազերնիդ ու վրիպակ հոնքերնիդ:
Չեմ պախարակեր, գիտե՞ք: Օրենքն այդ կպահանջե: Սխալը պետք է ուղղել:
Միայն ես կուզեի, որ այդ օրենքը հայերեն լեզվի վրա նույնպես տարածվեր և խանութներու կամ ապրանքի ցուցանակները գրվեին շիտակ:

ԹԵ ԻՆՉՈՒ ՊԻՏԻ ՀԱՅԵՐԵՆ ԳԻՏՆԱԼ

Մենք մեծ բազմությամբ խնայդրամարկղին առջև հերթի էինք կեցած: Մեյ մըն ալ, հանկարծ, վազելով ներս ընկավ երիտասարդ շատ բարեձև տիկին մը` իր փոքրիկին ձեռքեն բռնած:
Տիկինն ամբողջովին շտապողականություն էր, ամբողջովին անհամբերություն, վախ ու շփոթություն: Ու մեկեն դարձավ ամբողջովին սիրալիր ու աղաչական:
-Ընկերնե՛ր,- ըսավ ան հերթավորներուն,-երկաթուղու տոմս եմ առեր ու կես ժամեն կայարանը պիտի ըլլամ. Կաղաչեն թույլ տվեք առանց հերթի մոտենամ դրամս առնելու,-ու հովհարել սկսեց դեմքն, որն ամբողջովին հեղեղված էր քրտինքով:
-Խնդրե՛մ, խնդրե՛մ,-ըսին ամեն կողմե հերթավորները ու ճամփա տվին կնոջը, որն առաջին պատուհանին մոտեցավ, գրքույկը տվեց ու գնաց երկրորդ պատուհանին քով դրամն առնելու, նախապես չմոռանալով երախտագիտական հայացք մը նետելու բոլոր ներկաներուն վրա, որոնք այնքան վեհանձնաբար զիջեցին իրեն:
-Սա մեր ուսուցչուհին է,-կամաց շշնջաց հերթի կենողներեն մեկը իր ընկերին:
-Հա՞, բայց նայե` անհամբերութենեն ինդոր կդողա:

Լեզուն և տրամաբանական մտածողության զարգացումը

Ալեքսանյան, Լ. Պ. (2004) Լեզուն և տրամաբանական մտածողության զարգացումը. Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, № 1 . pp. 97-107. ISSN 0320-8117
Язык играет незаменимую роль в развитии логического мышления учащегося, создает возможность коммуникации. Язык проявляется в речи. Практическое значение языка велико. Язык и мышление взаимосвязаны. Язык дает возможность переходить от наглядного познания к логическому мышлению, являясь необходимым условием для развития письменной и устной речи. Особое значение имеет и развитие внутренней речи.
Լեզուն և տրամաբանական մտածողության զարգացումը

Հովհաննես Թումանյան` Մեծ ցավը

Անցյալները խոսեցինք էն մասին, թե մեր հարևան ժողովուրդները մեզ չեն ճանաչում, մենք էլ նրանց ու հաճախ ընկնում ենք ցավալի թյուրիմացությունների մեջ («Հորիզոն», N 40):

Բայց կա ցավի ավելի մեծը, ավելի ամոթալի մի դրություն: Մենք մեզ էլ չենք ճանաչում:

Երկիր ունենք―չենք ճանաչում, պատմություն ունենք―չենք ճանաչում, ժողովուրդ ունենք―չենք ճանաչում, գրականություն ունենք―չենք ճանաչում, լեզու ունենք―չենք իմանում:

Մտածում ենք. ի՜նչ մեծ պակասություն է դատարկ աշխարհագրական էն տգիտությունը, որ մեր երկիրը չգիտենք: Չենք հասկանում, թե էդ չգիտենալով` ինչքան բան չգիտենք: Չէ՞ որ երկիրն է իր առանձնահատկություններով, որ պայմանավորում է ու բացատրում և պատմություն, և գրականություն, և գեղարվեստ, և տնտեսական վիճակ, և մարդկային հայտնի տիպ ու հոգի: Նա է որոշում ազգերի ճակատագիրը. առանց նրա բնավորությունը հասկանալու ոչ կարող ես անցյալդ ըմբռնել, ոչ ներկադ հասկանալ, ոչ ապագադ տնօրինել:

Շարունակությունը

РОДНОЙ ЯЗЫК И ПАТРИОТИЗМ: СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ АРМЯНСКИХ И ЕВРОПЕЙСКИХ ПЕРВОИСТОЧНИКОВ

РОДНОЙ ЯЗЫК И ПАТРИОТИЗМ: СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ АРМЯНСКИХ И ЕВРОПЕЙСКИХ ПЕРВОИСТОЧНИКОВ

Язык как «жесткий» маркер этнической идентичности

ЯЗЫК КАК «ЖЕСТКИЙ» МАРКЕР ЭТНИЧЕСКОЙ ИДЕНТИЧНОСТИ

ՀԱՅԱԳԻՏԱԿԱՆԻ ԱՌՕՐԵԱՅԷՆ

Երե­կոյ­եան, երբ Հա­յա­գի­տա­կա­նի դա­սե­րէն պի­տի ար­ձակ­ուէ­ինք, լի­ա­լու­սի­նը երկ­նա­կա­մա­րին վրայ Ճե­մա­րա­նի անց­քե­րուն մէ­ջէն արե­ւուն ոս­կե­գոյն ճա­ռա­գայթ­նե­րը վա­նեց ու կա­մաց-կա­մաց անց­քե­րուն մէջ տա­րած­ուե­լով հաս­տա­տեց իր ար­ծա­թա­գոյն շո­ղե­րը: Երբ անց­քին մէջ կե­ցած վեր­ջա­լոյ­սը կ՛ըմ­բոշխ­նէի, քո­վէս խումբ մը խո­րո­տիկ ու­սա­նո­ղու­հի­ներ ան­ցան, որոնց նա­յո­ղը ան­գամ մը եւս կ՛ու­զէ նա­յիլ, որով­հե­տեւ անոնք ե՛ւ գե­ղե­ցիկ են, եւ ալ գե­ղե­ցիկ կը հագ­նին: Օրի­նակ` անոնց բարձ­րակ­րունկ կօ­շի­կը, շպա­րը, ական­ջօ­ղը եւ մա­զե­րու յար­դա­րու­մը, որոնց նա­յո­ղը չի կր­նար չհ­մայ­ուիլ: Աղ­ջիկ­նե­րը Ճե­մա­րա­նի աս­տի­ճան­նե­րէն վար իջան, մինչ ես անց­քին մէջ կե­ցած տա­կա­ւին կը շա­րու­նա­կէի դի­տել շքեղ լու­սի­նը ու յան­կարծ աղ­մուկ լսե­ցի եւ պա­տա­հա­ծը իմա­նա­լու հա­մար ստիպ­ուե­ցայ բակ իջ­նել: Երբ բակ հա­սայ, տե­սայ մեր ու­սա­նո­ղու­հի­նե­րը, որոնք բա­կին մէջ մա­րած մար­դու մը շուր­ջը կե­ցած շփո­թա­հար կը ճչա­յին ու աղ­մուկ կը ստեղ­ծէ­ին, մինչ ես շշ­մած, չգիտ­ցայ ընե­լիքս: Ան­շուշտ ես ալ ու­զե­ցի մար­դուն օգ­տա­կար դառ­նալ, բայց ոչ թէ ճչա­լով, այլ բժիշկ հրա­ւի­րե­լով, ու երբ նկա­տե­ցի քովս կանգ­նած կի­նը ան­մի­ջա­պէս հար­ցու­ցի, թէ ի՛նչ եղած է: Կի­նը ըսաւ. «Մա­րող մար­դը լսե­լով, որ Հա­լէ­պի մէջ Հա­յա­գի­տա­կան հիմ­նարկ մը կայ, այ­սինքն` ու­սուց­չա­կեր­տու­մի այն օճա­խը, որուն մէջ այ­սօր կը պատ­րաստը­ւին վաղ­ուան մեր ու­սու­ցիչ­նե­րը կամ դա­սա­խօս­նե­րը, ոգե­ւոր­ուե­լով այ­ցե­լու­թեան եկած ու մի­ա­ժա­մա­նակ ու­սա­նո­ղու­հի­նե­րուն քա­նի մը հար­ցում ուղ­ղած է, սա­կայն անոնց­մէ ստա­ցած պա­տաս­խան­նե­րէն, յատ­կա­պէս շու­կա­յիկ հա­յե­րէ­նէն, մար­դը գլ­խապը­տոյտ ու­նե­ցած եւ գե­տին ին­կած է»:

Շարունակությունը

Մայրենի Լեզու

«Մենք Հայ ենք Հայերէն Լեզուով»:
Վազգէն Ա.

Գրեթէ կորսնցուցինք եւ դեռ եւս կը կորսնցնենք մեր կարեւորագոյն աւանդութիւնը չարաբաստիկ ամէն այն պահուն, երբ հայը հայուն հետ չի կրնար կամ չ՛ուզեր խօսիլ հայերէն:

Չեմ ուզեր դասական ինչո՞ւ եւ ինչպէ՞ս հարցումներով հասնիլ դէպի Հայոց Ցեղասպանութեան բազմերանգ ծալքերուն եւ անոր բազմապիսի հետեւանքներուն:

Նոյնիսկ նկատի ունենալով Հայոց Ցեղասպանութեան երկու միլիոն զոհերու պատճառած մարդկային կորուստը եւ անոր ի հետեւանք հայ ազգի բնական աճի կասեցման փաստը՝ Հայաստանի Հանրապետութեան Կառավարութեան առընթեր Լեզուի Պետական Տեսչութեան պետ Վալերի Միրզոյեանի հաւաստիացումով, այսօր շուրջ 50 միլիոն ազգաբնակչութիւն պէտք է ունենար հայութիւնը աշխարհի չորսդին:
Շարունակությունը

Ուզում էի, որ այդ երկն էլ հայոց լեզվով հնչի որպես մեր մայրենի գրականության սեփականությունը

Չէ, ես այդպես չեմ կարող: Ես պետք է վերստեղծեմ «Կարամազով եղբայրները» հայերեն, ոչ մի կերպ չզոհելով հայոց լեզվի օրենքները, բայց և պահպանելով Դոստոևսկու ոճի և յուրօրինակ շարահյուսության բոլոր նրբերանգները: Նախօրոք զգում եմ` հայոց լեզվի դարերով կուտակված հարստությունը լիուլի հնարավորություն կտան ինձ այդ անասելիորեն դժվար խնդիրը լուծելու:
 
Դոստոևսկին ոչ միայն դժվար թարգմանելի հեղինակ է առհասարակ, այլև ունի, մանավանդ «Կարամազով եղբայրներ» վեպում, այնպիսի ոճական յուրահատկություններ, որոնք բարեխիղճ թարգմանչից պահանջում են կարելի դարձնել անկարելին: Ես որոշեցի ամեն գնով հավատարիմ մնալ նրան, թույլ չտալ ինձ ոչ մի սրբապիղծ կամայականություն, ոչ մի երանգ չզոհել նրա տեքստից, որպեսզի չկռվեմ ո՜չ նրա, ո՜չ էլ ինքս ինձ հետ. բայց և ուզում էի ստիպել նրան, որ հայերեն խոսի, ըստ որում խոսի միայն դոստոևսկիաբար:
 
Գեղարվեստական թարգմանությունը հիմնականում գյուտաբանական (էվրիստիկ) պրոցես է: Վերլուծական մեթոդից թարգմանիչը օգտվում է նախապատրաստական փուլում միայն, երբ ուսումնասիրում է բոլոր այն տվյալները, որոնք անհրաժեշտ են բնագիրը ճիշտ հասկանալու, ճիշտ զգալու և վերստեղծելու համար: Դա մտնում է թարգմանության ընդհանուր ընթացքի մեջ, անկախ այն բանից, թե երբ է թարգմանիչն ուսումնասիրում այդ տվյալները` գրասեղանի առջև աշխատանքն սկսելուց շա՞տ առաջ, թե անմիջապես աշխատանքի պահին: