|
|
 Սփյուռքն ընդհանրապես շատ բարդ իրողություն է. այն ներկայացնում է մեկ ազգ, բայց ոչ մեկ մշակույթ, մեկ ազգ, բայց ոչ մեկ լեզու, մեկ էթնիկ, սփռված ինքնություն՝ զուգակցված բազում այլ խմբային ինքնությունների հետ և այդ ամենը համադրելու, ձևավորելու և կազմակերպելու պարբերական անհրաժեշտություն։
Մեր լեզվի յուրահատկություններն ու նրա ուսուցման հետ կապված բարդությունները թելադրում են ընդհանուրից տարբեր յուրահատուկ մոտեցումներ անգամ հայրենիքում։ Երկու գրական լեզվի դարավոր առկայությունը և բարբառների ու բանավոր խոսակցական լեզվի այսօրինակ բազմազանությունը արդեն ծնում են լուրջ բարդություններ¸ որոնք, անկասկած, բազմապատկվում են Սփյուռքում։ Հետևաբար մեր Կրթության ու գիտության և Սփյուռքի նախարարություններից, պահանջվում է գերզգայուն պրոֆեսինոլիզմ և աներևակայելի հմտություններ՝ Սփյուռքում հայոց լեզվի ուսուցման հաստատուն¸ ամրագրված սկզբունքներ, ուղղագրական և ուղղախոսական միասնական և ընդհանուր կանոններ մշակելու համար։ Բնականաբար, կրթական միջոցներն ու մեթոդները ընդհանուր լինել չեն կարող¸ միասնական պետք է լինեն լեզվական կանոնները և լեզվի ընդունված բանավոր և գրավոր կաղապարները։ Այս ամենը ենթադրում է ուղղագրական և ուղղախոսական ցանկացած երկընտրանքի ու տարբերակների գոյության բացառում։
Շարունակությունը →
 Մի պահ կարող է թվալ, թե այս ամենը չի առնչվում Մաշտոցին, մանավանդ որ և՛ Ավարայրի ճակատամարտը, և՛ Քաղկեդոնի ժողովը տեղի ունեցան նրա մահից մեկ տասնամյակ հետո։ Բայց ըստ էության Մաշտոցը ոչ միայն առնչվում է Ավարայրին ու Քաղկեդոնին, ոչ միայն մասնակիցն է այդ արյունոտ և անարյուն ճակատամարտերի, այլև փաստական կազմակերպիչն է և՛ մեկի, և՛ մյուսի։
Ավարայրի ճակատամարտը, եթե կուզեք, ըստ էության տեղի ունեցավ ո՛չ թե 451-ին, ո՛չ թե Տղմուտ գետակի ափին, այլ մոտավորապես կես դար առաջ, Գողթան գավառի այն քարանձավներում, որտեղ Մաշտոցը, իր աշակերտի վկայությամբ, «տրտում հոգսերով պաշարված ու թակարդված՝ մտածմունքների ծովն էր ընկած, թե ինչպիսի՛ ելք գտնի» իր «եղբայրների և ազգակիցների համար», երբ նա վերջնականապես վճռել էր «հոգալ համայն (հայոց) աշխարհի ժողովրդի» փրկության գործը:
Շարունակությունը →
Թուրքիայի կրթության նախարարը հայտարարել է, թե «թյուրքախոս պետությունները հաջողությամբ են իրացնում միացյալ թյուրքական լեզու ստեղծելու ծրագիրը»։
Թուրքիայի կրթության նախարար Նաբի Ավջըն մասնակցել է Էսքիշեհիրում կայացած «Ադրբեջան Բաքու» միջոցառմանը, որի ժամանակ էլ խոսել թյուրքական լեզուների մասին, տեղեկացնում է թուրքական «Իհլաս» գործակալությունը։
«Մենք սկսել ենք մի նախագիծ, որով պետք է փորձենք թուրքերենը, Ստամբուլի թուրքերենը հասկանալի, ընթեռնելի և ընկալելի դարձնել բոլոր թյուրքախոս ժողովուրդների համար։ Բացի այդ, ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի գլխավորությամբ նույնպես թյուրքական միացյալ լեզվի ուղղությամբ նախագծեր են իրականացվում»,-նշել է Թուրքիայի կրթության նախարարը։
Շարունակությունը →
Are you one of the 6,000 people in the world who speaks Chalcatongo Mixtec? Congratulations! You speak the world’s weirdest language.
That’s what Tyler Schnoebelen and the researchers at Idibon, a natural language processing company, found when they statistically compared 239 languages to see how like or unlike they were to one another. Using the World Atlas of Language Structures, Idibon coded the languages for 21 characteristics including, for example, how subjects, objects, and verbs are ordered in a sentence, or how a language makes clear that a sentence is a question.
 Հայերենը` աշխարհի ամենատարօրինակ լեզուների տասնյակում
Անցած շաբաթ լեզվագիտական շրջաբերականներում ի հայտ եկավ մի հետաքրքիր վերլուծություն, համաձայն որի՝ հայերենը դասվում է աշխարհի 10 ամենատարօրինակ լեզուների շարքում։ Իհարկե, եթե դուք ծնվել եք Մեքսիկայի Չալկատոնգո շրջանում և մեկն եք այն 6000-ից, ով խոսում է միշտեկ լեզվի Չալկատոնգոյի տարբերակով, ապա շնորհավորում ենք՝ Ձեր լեզուն աշխարհի ամենատարօրինակ լեզուն է։
Շարունակությունը →
 71-ամյա ակտիվիստ Հոջի Տակահաշին դատի է տվել Ճապոնիայի հանրային հեռուստատեսությանը, քանի որ այն անհարկի չարաշահում է անգլերեն բառերի գործածումը՝ հրաժարվելով ճապոներեն համարժեքներից: Որպես վնասի փոխհատուցում՝ Տակահաշին պահանջում է 1.4 միլիոն յեն (14,300 ԱՄՆ դոլար):
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ամերիկյան օկուպացիայի ժամանակ անգլերենը ներթափանցեց Ճապոնիա, որին հաջորդեց ամերիկյան հանրամատչելի մշակույթի հանդեպ աճող հետաքրքրությունը: Տակահաշին կարծում է, որ Ճապոնիայի հանրային հեռուստատեսության առաջնահերթությունն ազգային մշակույթը պաշտպանելն է, այլ ոչ թե նորաձևությանը տուրք տալը:
Ֆրանսիայում և Կանադայի ֆրանսախոս մասում նույնպես անհանգստացած են իրենց մայրենիի մեջ անգլերեն բառերի ներխուժումից։
1994 թվականին Ֆրանսիայում ընդունվեց Տուբոնի օրենքը, համաձայն որի ֆրանսերենը պարտադիր է կառավարության հրատարակությունների, աշխատավայրերի մեծ մասի, գովազդի, պետական դպրոցների և լրատվամիջոցների մի մասի համար:
Ներկայումս Ֆրանսիայի ազգային ժողովը քննարկում է այդ օրենքը փոփոխելու հարցը, որպեսզի թույլ տրվի համալսարանական դասընթացները վարել անգլերեն:
 Ա.-Ի՞նչ կացութիւն կը պարզէ այսօր հայ լեզուն Հայաստանի եւ Սփյուռքի մէջ
Լեզուները կ’ապրին զիրենք խօսող ժողովուրդներու ճակատագրով. կը նշանակէ` լեզուի մը ճակատագիրը անմիջականօրէն կապուած է զինք գործածող ժողովուրդի ճակատագրին:
Երբ կենդանի է ժողովուրդը, կենսունակ եւ ստեղծագործ, կենսունակ ու բարգաւաճման ճանապարհի վրայ է նաեւ անոր լեզուն: Այlապէս… ֆիզիքապէս ապառողջ, ծնունդէ զերծ կամ զերօ նուազ աճ արձանագրող եւ իմացական կեանքով լճացած ժողովուրդի մը լեզուն, մահուան դատակնիքով` կը սկսի իր նահանջը:
Ցեղագրական ու լեզուագիտական վերջին հետազօտութիւուններու եզրակացութեամբ, մինչև 2010 թ., այժմ աշխարհի եօթ հազար խօսակցական լեզուներուն կէսը` դատապարտուած է մահուան:
Շարունակությունը →
 Օրերս Մոսկվայում տեղի ունեցած «Համագործակցության աստղերը» մրցանակաբաշխության հետ կապված՝ «Նեզավիսիմայա գազետան» ծավալուն հարցազրույց է տպագրել ԱՊՀ երկրների հումանիտար համագործակցության միջպետական ֆոնդի ղեկավար Արմեն Սմբատյանի հետ, որում արծարծվում են հետխորհրդային տարածքում իրականացվող լեզվական քաղաքականության հիմնախնդիրները
Այս ասպարեզում նկատվող, մի կողմից, «ինքնորոշման» միտումները, որոնք առավելապես բնորոշ էին 1990-ականներին, մյուս կողմից՝ ներկայումս ուժեղացող հակառակ գործընթացները կամ «ինտեգրացիայի» փորձերը խիստ արդիական են դարձնում մեր երկրում իրականացվող լեզվական քաղաքականության հիմնահարցերը։
Ամեն մի համակարգ պետք է նախ ինքը որոշի իր զարգացման ուղիները եւ հետո նոր միայն մտածի արտաքին համարկման մասին։ Եվ այս տեսանկյունից մեր լեզվամշակույթը իր զարգացման վերջին 20 տարիների ընթացքում դրսեւորել է այնպիսի նոր միտումներ, որոնք ոչ թե մեզ մոտեցնում են մեր ակունքներին, այլ հակառակը, հեռացնում են։
Շարունակությունը →
 «Աղավաղված լեզուն աղավաղված բարքերի նշան է»:
Սենեկա
Հասարակության կողմից պաշտոնական և հրապարակային լեզվագործածությունը ենթակա է պետական վերահսկողության, որն իրականացվում է պետության կարգավորիչ գործառույթներով։ Հետևաբար, լեզվական հարաբերությունների կարգավորումը պետության մենաշնորհն է և իրականացվում է օրենքի հիման վրա` պետական ծրագրով:
Հեռահաղորդակցության ոլորտում (և ոչ միայն) վերահսկողական գործառույթներ իրականացնելիս տեսչությունը բախվում է բազմաթիվ խնդիրների, որոնցից հիմնականը օրենսդրական դաշտի անկատարությունն է, ինչպես նաև տեսչությանը վերապահված լիազորությունների սահմանափակ լինելը:
Շարունակությունը →
|
