(հատված «Պատմություն հայոց գրականության» հոդվածից)
XI դարից է, որ Միջին Ասիան ձեռնարկում է ջախջախել ամբողջ Արևմտյան Ասիան, դրա մեջ ասել է, և Հայաստանը: Այդ գործողությունը կարելի է բնորոշել մի բառով` «ջարդ»: Հայ ժողովրդի գլխին այդ ջարդը կատարվում է ամբողջ յոթ դար: Եվ ջորդվում է այդ ժողովուրդն ամեն կողմից: Այս երկարատև ջարդի ընթացքում է, որ հայությունը կորցնում է իր ազգաբնակչության միապաղաղությունը, հատվածների է բաժանվում և այդ հատվածներից շատերը, միանգամից անջատվելով մյուս մասերից կամ հեռանալով երկրից, կորցնում են և իրանց լեզվական կապը և մեծամեծ զանգվածներով օտարանում են: Լեզվի արժեքը կորչում է այդ հատվածների մեջ, և գոյանում են անունով հայ, բայց իրապես օտարացած տարրեր, որոնց պետք է լինում անվանել այն լեզուներով, որ նրանք ընդգրկել են իրանց մայրենի լեզվի փոխարեն – թրքախոս, թաթարախոս, վրացախոս, քրդախոս, չերքեզախոս, և այլն: Շարունակությունը
